Hoe dient de diagnose te worden gesteld?

De diagnose van NTM-longziekte dient te worden gesteld aan de hand van een combinatie van klinische, radiologische en microbiologische evaluaties.1 De aanwezigheid van NTM wil nog niet zeggen, dat er ook echt sprake is van een longziekte veroorzaakt door NTM. Waargenomen symptomen en radiologische afwijkingen hoeven niet het gevolg te zijn van een NTM-infectie. Juist de combinatie van bovengenoemde evaluaties is dus van groot belang. Ook dient de NTM soort geïdentificeerd te worden. De exacte identificatie van de NTM-(sub)soort helpt bij het inschatten van de prognose en het vaststellen van de meest optimale behandeling. Indien een NTM-longziekte wordt vastgesteld, verdient het de aanbeveling om advies in te winnen bij een gespecialiseerde NTM kliniek voor het bepalen van de meest optimale behandeling.

Welke radiologische afwijkingen kunnen er bij NTM-longziekte zijn?

Bij  de fibrocavitaire vorm is er vaak sprake van cavitaire laesies in de bovenste longdelen. Hoge-resolutie computertomografie (HRCT) toont bij de nodulaire vorm met bronchietasieën het karakteristieke patroon met kleine nodulaire densiteiten van centrilobulaire structuren in combinatie met cilindrische bronchiectasieën. Dit wordt ook wel het ’tree-in-bud’-patroon genoemd.2, 3 Bij de nodulaire vorm met bronchiectasieën kunnen in een vergevorderd stadium cavitaire laesies optreden. Radiologische evaluaties vormen een essentieel onderdeel van de diagnose. Voor de specifieke radiologische criteria kan de recente richtlijn “Management of NTM Pulmonary Disease (NTM-PD)” van de British Thoracic Society1 geraadpleegd worden.

Waarom is het belangrijk om tijdig tot een goede diagnose te komen?

Wanneer NTM-longziekte niet tijdig wordt gediagnosticeerd (en adequaat behandeld), kan het een chronische, progressieve en invaliderende ziekte worden met grote impact op de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. NTM-longziekte kan ook leiden tot irreversibele longschade en zorgen voor een verslechtering van de onderliggende longaandoening (bijv. bronchiectasie) en kent een hoog mortaliteitsrisico. Bij MAC longinfectie is de geschatte mortaliteit binnen 5 jaar 27%.4 Bij patiënten met COPD en NTM-longziekte was het mortaliteitsrisico bijna 3 zeer zo hoog als bij patiënten met alleen COPD.2

Referenties:
1. Haworth CS et al. British Thoracic Society guidelines for the management of non-tuberculous mycobacterial pulmonary disease (NTM-PD). Thorax. 2017 Nov;72(Suppl 2).
2. Griffith DE, Aksamit T, Brown-Elliott BA, et al. An Official ATS/IDSA Statement: Diagnosis, Treatment, and Prevention of Nontuberculous Mycobacterial Diseases. Am J Respir Crit Care Med.2007;175:367-416.
3. Radiopaedia.org: http://radiopaedia.org/cases/right-middle-lobe-bronchiectasis-mac. Geraadpleegd 28 Oktober 2019.
4. Diel R et al. High mortality in patients with Mycobacterium avium complex lung disease: a systematic review. BMC Infect Dis. 2018 May 3;18(1):206.